Soms lees je in het nieuws iets dat je raakt. Dat ongeloof oproept. Vorige week overkwam het me bij het lezen van de berichten over moordverdachte Thijs H.
In de media werd het beeld geschetst van een heel gewone jongen. Slim, vriendelijk, een beetje introvert misschien maar verder niet opvallend vreemd. Hij bleek afkomstig uit de plaats waar ik ben opgegroeid en zelfs op dezelfde middelbare school te hebben gezeten. Als je zoiets leest, komt het nieuws ineens dichtbij en dringt de vraag zich op: hoe heeft het zo ver kunnen komen? Was het een psychose of was er iets anders dat hem tot deze daden dreef?
Stalker
Een paar maanden geleden had ik eenzelfde ervaring. Mijn voormalige onderbuurman, die er altijd van overtuigd was dat ik naar hem seinde met de waterleiding om hem te vertellen dat ik iets met hem wilde, zocht blijkbaar na bijna vijftien jaar weer contact met mij. Ik woon al jaren ergens anders, maar de nieuwe bewoonster van ons appartement vond een brief in haar brievenbus, met op de envelop mijn naam…. Ook in dit geval was ik verbijsterd. Wat gebeurde hier, dat die vent mij plotseling weer benaderde? Hoe was het mogelijk dat hij na al die tijd mijn naam nog kende? Wat was de trigger die hem hiertoe bracht?
Trauma’s
Precies deze vraag stel ik mijzelf ook over de hoofdpersoon in mijn historische roman. Hoewel hij van nature een aardige en redelijke man is die niemand bewust pijn wil doen, is dat wel wat er gebeurt. Tijdens het schrijven van mijn boek wilde ik vaak dat ik psychologie had gestudeerd in plaats van scheikunde, om me beter in hem te kunnen verplaatsen. Is hij psychisch ziek, of komt zijn harteloze gedrag alleen voort uit zijn kindertijd? Hij worstelt met traumatische ervaringen en het gevoel waardeloos te zijn. De onverwerkte pijn komt telkens onverwacht naar boven en drijft hem tot daden die op zijn minst gemeen en soms zelfs ronduit wreed zijn.
Worsteling
Om zijn daden geloofwaardig te laten overkomen, is een van de dingen die ik het moeilijkste vind aan schrijven. Hoe zet ik mijn personage op een zodanige manier neer dat iedereen met hem meevoelt? Dat de lezer denkt: ‘Ik snap dat hij dit doet’. Zoiets is immers vaak nauwelijks te bevatten, zoals we allemaal ervaren als er moordzaak zoals die van Thijs H. in het nieuws komt. Eigenlijk wíl je het niet begrijpen, want het is gemakkelijker om iemand gewoon onsympathiek te vinden. Maar ik wil dat mensen mijn boek straks uitlezen en het niet halverwege aan de kant leggen. Daarvoor moet de lezer met het hoofdpersonage kunnen meevoelen. Zijn emoties en het ‘waarom’ van zijn daden begrijpen. Om dat voor elkaar te krijgen, vind ik dus een flinke uitdaging. Een worsteling soms.
Karakterschets
Het vergt veel tijd en oefening om me te verplaatsen in mijn hoofdpersoon. Zelf heb ik geen vergelijkbare ervaringen, dus ik kan niet alleen op mijn eigen gevoel vertrouwen. Natuurlijk lees ik boeken en kijk ik naar films waarin vergelijkbare situaties voorkomen en probeer ik me daarbij zo veel mogelijk in te leven. Ook heb ik een uitgebreide karakterschets geschreven van mijn hoofdpersoon, dus ik heb wel een idee van hoe hij is. Maar is dat voldoende? Misschien zou het beter zijn om zelf met mensen te spreken die nare dingen hebben meegemaakt of psychische problemen hebben en daardoor tot wrede daden zijn gebracht, maar ja… moordenaars kom ik (gelukkig) niet zo vaak tegen.
Wat doen jullie?
Ik ben benieuwd wat jullie doen om de ervaringen van je hoofdpersoon mee te beleven en daarna ook duidelijk te verwoorden. Heb je tips, laat het ons en onze lezers dan weten! Zo helpen we elkaar.