Teleurgesteld kijkt mijn zoon naar het platte, lege omhulsel dat op ons terras ligt en dat een half uurtje geleden nog een opblaasbare alpaca was. Een van de harde stekels aan de rozenstruik heeft voorlopig een einde gemaakt aan diens functie als zwembadvermaak.
‘Je ziet niet eens meer wat het is,’ constateert hij. ‘Het kan een alpaca zijn, of een aap, of een krokodil.’ ‘Een onduidelijk beest dus,’ mompel ik. ‘Een containerbegrip.’ Vragend kijkt mijn zoon me aan. ‘Hoezo een container?’ Hij kent dat woord alleen als de grijze bak waar ons afval ingaat, of als die grote gevaartes op schepen waar je, als je naar het buitenland verhuist, je hele huishouden in stouwt. ‘Geen container,’ zeg ik. ‘Een containerbegrip.’
Ding
Op vandale.nl is geen definitie van dit woord te vinden, maar encyclo.nl beschrijft het woord als volgt: “een begrip zonder scherp afgebakende betekenis waaraan de taalgebruiker zelf nader invulling kan geven en dat op veel verschillende toestanden, gebeurtenissen of zaken wordt toegepast.” Het woord ‘ding’ is hiervan een duidelijk voorbeeld, net zoals ‘beest’ dat ook in de levende variant prima op een zoogdier, een vis of een geleedpotige kan slaan.
Appels
Als schrijver moet ik opletten met dit soort lege omhulsels. Als ik mijn lezers mee wil nemen naar de wereld van mijn personages, dan moet ik alles wat ik voor me zie, zo precies mogelijk omschrijven. Vertellen dat mijn personages een ding zien, werkt niet. De lezer zal willen weten wát dan: een kandelaar, een boek of een schaal met fruit? Of, nog sterker: een schaal met appels en druiven? Ja, ook fruit is een containerbegrip.
Penthouse
Natuurlijk is het prima om een personage op een gegeven moment simpelweg naar ‘huis’ te laten gaan. Iedereen kan zich iets voorstellen bij het warme gevoel van thuiskomen: je zachte dekentje op de bank of de poes die gezellig ligt te spinnen in de vensterbank. Voor zo’n herkenbare situatie is een nadere toelichting niet altijd nodig. Maar laat je een personage een vriend bezoeken, of zijn drugsdealer, dan vraagt de lezer zich af: hoe woont deze persoon? In een rijtjeshuis, een appartement, een boerderij of een luxe penthouse? Hoe meer details bekend zijn, hoe beter de lezer zich kan inleven. Denk bijvoorbeeld aan het chaotische flatje van Bridget Jones. Je ziet het voor je.
Beest
Terwijl ik bedenk dat ik het laatst geschreven hoofdstuk van mijn historische roman nog moet nalopen op het gebruik van containerbegrippen, heeft mijn zoon geen behoefte meer aan de uitleg van zijn schrijf-moeder. Hij sprint naar de schuur en pakt het volgende opblaasbeest. Pardon, ik bedoel de opblaaskreeft.
Foto: Pexels.com
1 reactie